Γιώργος Σταμελάκος (1954- ) : Μετάφραση δύο ποιημάτων ( Guillaume Apollinaire-Le Pont Mirabeau και Edwin Arlington Robinson-Luke Havergal )

Ο Γιώργος Σταμελάκος είναι διακεκριμένος Χαλκιδέος , δικαστικός. Μας συνδέει ειλικρινής φιλία από τα παιδικά μας χρόνια και είναι μεγάλη μου χαρά να τον έχουμε εδώ,μαζί μας, με μεταφράσεις ποιητών.

 Le Pont Mirabeau

Sous le pont Mirabeau coule la Seine        

Et nos amours                       

Faut-il qu’il m’en souvienne       

La joie venait toujours après la peine         

Vienne la nuit sonne l’heure               

Les jours s’en vont je demeure              

Les mains dans les mains restons face à face   

Tandis que sous                          

Le pont de nos bras passe                  

Des éternels regards l’onde si lasse        

Vienne la nuit sonne l’heure                

Les jours s’en vont je demeure        

L’amour s’en va comme cette eau courante  

L’amour s’en va                    

Comme la vie est lente                    

Et comme l’ Espérance est violente        

Vienne la nuit sonne l’heure                

Les jours s’en vont je demeure           

Passent les jours et passent les semaines     

Ni temps passé                           

Ni les amours reviennent            

Sous le pont Mirabeau coule la Seine        

Vienne la nuit sonne l’heure                

Les jours s’en vont je demeure 

         

 Κάτω απ’ τη γέφυρα του Μιραμπώ κυλά ο Σηκουάνας

 Κι ΄οι έρωτες μας

 Πρέπει να το θυμάμαι

Η χαρά πάντα ερχόταν μετά τον πόνο

 Να΄ρθει η νύχτα να σημάνει η ώρα

Φεύγουν οι μέρες εγώ μένω

Ας μείνουμε με χέρια ενωμένα πρόσωπο με πρόσωπο

Ενώ κάτω από τη γέφυρα

Των χεριών μας περνά

Το νερό κουρασμένο από αιώνια βλέμματα

Να΄ρθει η νύχτα να σημάνει η ώρα

Φεύγουν οι μέρες εγώ μένω

Φεύγει ο έρωτας σαν τούτο το τρεχούμενο νερό

Φεύγει ο έρωτας

Πόσο ήρεμη είν΄ η ζωή

Και πόσο βίαιη η Ελπίδα

Να΄ρθει η νύχτα να σημάνει η ώρα

Φεύγουν οι μέρες εγώ μένω

Περνούν οι μέρες περνούν βδομάδες

Ούτε οι καιροί που πέρασαν

Ούτε οι έρωτες ξαναγυρνούν

Κάτω απ’ τη γέφυρα του Μιραμπώ κυλά ο Σηκουάνας

Να΄ρθει η νύχτα να σημάνει η ώρα

Φεύγουν οι μέρες εγώ μένω

Guillaume Apollinaire

Ας προσέξουμε αυτό το ποίημα το οποίο ήταν αμετάφραστο στην Ελληνική έως τώρα.

Luke Havergal

BY EDWIN ARLINGTON ROBINSON

         Go to the western gate, Luke Havergal,

         There where the vines cling crimson on the wall,

         And in the twilight wait for what will come.

         The leaves will whisper there of her, and some,

         Like flying words, will strike you as they fall;

         But go, and if you listen she will call.

         Go to the western gate, Luke Havergal—

         Luke Havergal.

No, there is not a dawn in eastern skies

To rift the fiery night that’s in your eyes;

But there, where western glooms are gathering,

The dark will end the dark, if anything:

God slays Himself with every leaf that flies,

And hell is more than half of paradise.

No, there is not a dawn in eastern skies—

In eastern skies.

Out of a grave I come to tell you this,

Out of a grave I come to quench the kiss

That flames upon your forehead with a glow

That blinds you to the way that you must go.

Yes, there is yet one way to where she is,

Bitter, but one that faith may never miss.

Out of a grave I come to tell you this—

To tell you this.

There is the western gate, Luke Havergal,

There are the crimson leaves upon the wall.

Go, for the winds are tearing them away, —

Nor think to riddle the dead words they say,

Nor any more to feel them as they fall;

But go, and if you trust her she will call.

There is the western gate, Luke Havergal—

Luke Havergal.

Τράβα για τη δυτική πύλη Λιουκ Χάβεργκαλ

Eκεί που οι κληματσίδες κολλούν το άλικο στον τοίχο,

Και στο λυκόφως να προσμένεις εκείνο που θα ρθεί.

Θα ψιθυρίσουνε γι΄ αυτήν τα φύλα, και μερικά

Σαν λέξεις που πετούν, θα σε χτυπήσουν πέφτοντας˙

Μα πήγαινε, και αν ακούς εκείνη θα καλέσει.

Τράβα για τη δυτική πύλη Λιουκ Χάβεργκαλ -

Λιουκ Χάβεργκαλ.

Όχι, δεν υπάρχει αυγή στους ανατολικούς ουρανούς

Να σπάσει  τη φλεγόμενη νύχτα των ματιών σου ˙

Μα ΄κει που τα δυτικά σκοτάδια συσσωρεύονται,

Σκοτάδι, αν μη τι άλλο θα τελειώσει το σκοτάδι:

Ο Θεός δολοφονεί τον Εαυτό του με κάθε ιπτάμενο φύλλο,

Κ΄ η κόλαση  ΄ναι μεγαλύτερη απ΄ το μισό του παραδείσου.

Όχι, δεν υπάρχει αυγή στους ανατολικούς ουρανούς -

Στους ανατολικούς ουρανούς.

Απ΄ τον τάφο τούτο θα σου πω,

Απ΄ τον τάφο έρχομαι να σβήσω το φιλί

Που φλέγεται στο μέτωπό σου με μια λάμψη

Που σε τυφλώνει απ΄ το δρόμο που πρέπει να τραβήξεις.

Ναι, υπάρχει ακόμα ένας δρόμος για ΄κει που είναι αυτή,

Πικρός αλλά που η πίστη ποτέ της  δεν θα χάσει.

Απ΄ τον τάφο τούτο θα σου πω-

Τούτο θα σου πω.

Υπάρχει  η δυτική πύλη Λιουκ Χάβεργκαλ,

Υπάρχουν τα άλικα φύλλα στον τοίχο.

Πήγαινε, γιατί οι ανέμοι τα τραβάνε μακρυά,-

Ούτε να σ΄ απασχολούν τα νεκρά λόγια που λένε,

Μήτε να τα νοιώθεις καθώς θα πέφτουνε ˙

Πήγαινε λοιπόν, και αν την εμπιστεύεσαι εκείνη θα καλέσει.

Υπάρχει  η δυτική πύλη Λιουκ Χάβεργκαλ,-

Λιουκ Χάβεργκαλ,

GS 2018

Σχόλια Σημαντικός ποιητής ο Robinson για την Αμερική, minor, ωστόσο, για την Ευρώπη, καθώς υποψιάζομαι. ΄Αλλωστε, μετά από μια πρόχειρη έρευνα, φαίνεται ότι και εδώ δεν έτυχε ιδιαίτερης προσοχής, και ίσως παραμένει τελείως αμετάφραστος. Το ποίημα αυτό το συνάντησα πριν από αρκετά χρόνια σε κάποια ανθολογία και με τράβηξε το θέμα και οι εικόνες του. Σκοτάδια, βαθύ κόκκινο, ο άνεμος, ένας έρωτας που χάθηκε πρόωρα, ο πόνος εκείνου που έμεινε πίσω, και , τελικά, η λύση που προτείνει ο ίδιος ο ποιητής συνεπικουρούμενος από τη μαρτυρία ενός νεκρού. Ένα ποίημα haunting. Γενικά, δεν θα μπορούσα να πω και πολλά πράγματα, όντας μη ειδικός, ούτε και να επιχειρήσω κάποια ανάλυση, απλώς ως αναγνώστης μόνο δυο λόγια σχετικά με το θέμα του.

Η δυτική πύλη, το τέλος  της ζωής, που μπορεί να έρθει και εθελούσια, κυριαρχεί. Τα κόκκινα φύλλα , ίσως συμβολισμός για τον έρωτα του Luke Havergal, ο τοίχος που χωρίζει τη ζωή από το θάνατο, ένα setting μακάβριο για πολλούς, ωστόσο, τοπίο άγριας  ομορφιάς για άλλους. Το πέρασμα της πύλης αυτή, κατά τον ποιητή, θα οδηγήσει τον L.H. στο ποθούμενο. Θα μεταβεί εκεί που βρίσκεται ο πρόωρα  χαμένος έρωτας του. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει γι΄ αυτόν.  Μάλιστα ο ποιητής τον προτρέπει να πάει γρήγορα εκεί, και , όπως διατείνεται, εκείνη «θα καλέσει», προφανώς  από την άλλη πλευρά του τοίχου. Προτροπή σε αυτοκτονία; Απ΄ ό,τι φαίνεται,  ναι. Ωστόσο, ο ποιητής δεν φαίνεται ότι το βλέπει έτσι. Είναι σαφές ότι στην περίπτωση του L.H., ο οποίος πάσχει από ανείπωτη θλίψη, θα πρέπει να ισχύσουν άλλα μέτρα. Ο L.H. θα πρέπει ενδεχομένως να περάσει σε άλλη κατάσταση ύπαρξης, - πάλι κατά την αντίληψη του ποιητή -, όπου και θα λυθεί δια μιας το πρόβλημά του. Θα πρέπει να μεταβεί στη δυτική πύλη ν΄ ακούσει το κάλεσμα της αγαπημένης του από την άλλη πλευρά του τοίχου, γιατί και στην άλλη πλευρά  υπάρχει ζωή, - αυτό υπαινίσσεται σαφώς ο ποιητής-, άλλης  τάξης βέβαια από εκείνη που γνωρίζουμε, και, τελικά , ο ίδιος ο L.H. θα πρέπει να πάρει την απόφαση, αν θα περάσει τη δυτική πύλη ή θα παραμείνει στους «ανατολικούς ουρανούς», όπου δεν υπάρχει, -κατά τον ποιητή- αυγή.