Δημήτρης Σκαρδούτσος (1903 - ): Λαϊκός ζωγράφος - Άγιος Ιστιαίας

       Δημήτρης Σκαρδούτσος

Στη μνήμη του πολύ σημαντικού αυτού ανθρώπου !

Ο Λαϊκός Ζωγράφος ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΚΑΡΔΟΥΤΣΟΣ γεννήθηκε στις 08 02 1903

στον Άγιο Ιστιαίας.

Είχε όνειρο να σπουδάσει ζωγραφική, αλλά η ζωή τον ανάγκασε να γίνει σιδηρουργός. 

Το 1919 συνάντησε τον σπουδαίο Έλληνα Λαϊκό Ζωγράφο ΘΕΟΦΙΛΟ. 

Μαθήτεψε κοντά στους ζωγράφους Ν. Δημητρόπουλο και Π.Ευθυμιάδη.

Καλλιεργεί έναν τύπο εξπεσιονιστικού υπαιθρισμού.

Ασχολήθηκε κυρίως με τη θαλασσογραφία. 

Ο Δημήτρης Σκαρδούτσος καθισμένος δίπλα στη θάλασσα, αφηγείται τις περιπέτειες της ζωής του. Στον ελεύθερο χρόνο του ζωγραφίζει και εμπνέεται περισσότερο από τη φύση, από όσα αντικρίζει καθημερινά στην Εύβοια.

(Πηγές:1) "Δεσμός"Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1961. Φύλλο 6.2) Αρχείο της ΕΡΤ. Συνέντευξη το 1986 .
Προσπάθησα να αναρτήσω τις σελίδες από το "Δεσμό"αλλά δεν θα μπορούσατε να το διαβάσετε.
Μετά κόπου διάβασα το άρθρο του Τάσου Παπαποστόλου και με συγκίνησε, πολύ! Αποφάσισα να το πληκτρολογήσω λοιπόν γιατί στα λόγια του Σκαρδούτσου υπάρχουν αλήθειες, πολλές και μεγάλες!
Χαλάλι ο κόπος!
Η συνέντευξη στον Παπαποστὀλου δόθηκε το 1961 και στην ΕΡΤ το 1986.Αξίζει να διαβάσετε την πρώτη και να δείτε την δεύτερη!
Ο Έλληνας, φτωχός, λαϊκός ζωγράφος Δημήτρης Σκαρδούτσος παρελαύνει μπροστά σας. Απολαύστε τον!

Από το "Δεσμό" Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1961. Φύλλο 6

"Εκεί στο κεφάλι της Εύβοιας, είναι το χωριό μου, ο Άγιος της Αιδηψού. Μαζί με όλες τις αγάπες μου, άφησα στο χωριό και κάποιο φίλο μου ζωγράφο πολύ μεγαλύτερο στην ηλικία.
Ζωγράφο τον λέω μα δεν θα τον βρήτε αν τον γυρέψετε έτσι. Δίπλα από το σπίτι του έχει το εργαστήρι του. Μια καλογραμμένη ταμπέλα απ΄έξω γράφει : " ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΚΑΡΔΟΥΤΣΟΣ -Σιδηρουργός. ".  Ζωγράφο λοιπόν τον ξέρω εγώ και δυο τρεις άλλοι φίλοι. Για τον πολύ κόσμο,για το χωριό, είναι ένας σιδεράς , ένας <γύφτος> με την χωριάτικη διάλεκτο.
Πήγα και τον βρήκα την ώρα που χτύπαγε με το μεγάλο σφυρί ένα κόκκινο σίδερο σχηματίζοντας μια τσάπα. Σαν με είδε άφησε να του πέσει το σφυρί απ΄τα χέρια και μ'αγκάλιασε.
Με πέρασε στο σπίτι του έτσι, καθώς ήταν με τα μουτζούρια. Η γυναίκα του με μια καθαρή μπροστοποδιά ανασκουμπωμένη ζύμωνε με τους γρόθους της σκυμένη στο σκαφίδι το καθάριο ψωμί.
- Την βλέπεις; μου λέει, έτσι ακριβώς την ζωγράφισα, μα μου τόκανε χίλια κομάτια το ταμπλώ, γιατί ντρέποταν  λέει να φαίνετα με τα ζυμάρια ! Κι ήτα ένα έργο μου που είχα πραγματικά ιδιαίτερη αγάπη.Τι κουτή γυναίκα που΄χω! Στο διάδρομο του σπιτιού είδα κρεμασμένα πολλά καινούργια έργα του. Τοποθεσίες του χωριού, ψαρόβαρκες, ακρογιαλιές κι απέναντι μου ένα μεγάλο ταμπλώ παρίστανε έναν μεθύστακα καθισμένον σε χωριάτικο καπηλιό  κι είχε τόση παραστατικότητα που ξεχάστηκα να το κοιτάζω. Με πέρασε στη σάλα, κι έμεινα πραγματικά κατάπληκτος με τα καινούργια του έργα. Σ΄ενα μεγάλο ταμπλώ έδειχνε το εαυτό του στο σιδεράδικο χτυπώντας με το μεγάλο σφυρί του το πυρωμένο σίδερο. Εκείνο που με ενθουσίασε όμως ήταν το ¨Ασχημοκόριτσο"
όπως ονομάζει ένα μικρό ταμπλώ με ένα πραγματικά άσχημο κορίτσι που όμως τραβάει σαν μαγνήτης το βλέμμα. "Είναι ένα ζητιανάκη τότε στην πείνα που το ζωγράφισα έτσι στο άψε-σβήσε μια μέρα που πέρασε από την πόρτα μου" μου είπε.
-Βλέπω πολλά και θαυμαστά έργα, του λέω.
-Μμ!... Παρ΄όλη τη σκληρή δουλειά και την κακομοιριά του χωριού , κάτι κάνω, τρίβοντας τα χοντρά και ροζιασμένα χέρια του από ικανοποίηση.
-Γεράσαμε όμως,συνέχισε, σπάσαμε, ασπρίσαμε! .. κι έσκυψε για λίγο το ψαρύ του κεφάλι σιωπώντας.
Κείνη την ώρα θυμήθηκα την ιστορία που μού χε διηγηθή σαν ακόμα ήμουν  στο χωριό:
(Αγάπησα τη ζωγραφική , μούλεγε, βλέποντας πολύ μικρός μια ζωγραφιά από μια καρτ-ποστάλ. Στο δημοτικό σχολείο ήμουν πρώτος στη ζωγραφική και σαν έβγαλα την τετάρτη του δημοτικού , πούταν τότε, είπα στον πατέρα μου ότι ήθελα να μάθω τέχνη.Τι τέχνη με ρώτησε ο πατέρας μου. Ζωγράφος του λέω. Ο πατέρας μου θύμωσε και γέλασε μαζί. Χαράς την τέχνη που λιμπίστικες μου λέει και δεν με έστειλε πουθενά.Εγώ όμως το είχα πάρει απόφαση να φύγω από το χωριό και να μάθω ζωγραφική.
Πήρα λοιπόν κάτι οικονομίες πούχα σπίτι μας και κρυφά έφυγα για το Βόλο. Εκεί όμως είδα και έμαθα πως η ζωγραφική δεν είναι τέχνη αλλά καλλιτεχνία και για να εξασκηθής και ασχοληθής με αυτά πρέπει να είσαι πλουσιόπαιδο αλλιώς είσαι δικασμένος να παραγκωνίσης τις φυσικές σου ιδιότητες και να ασχοληθής με άλλη δουλειά για να κερδίσεις το ξεροκάματο. Πήγα λοιπόν και έμαθα σιδεράς χωρίς να σταματήσω να αγαπάω τη ζωγραφική. Στο ναυτικό που πήγα κληρωτός τις ελεύθερες ώρες μου τις περνούσα ζωγραφίζοντας χωρίς μια φορά να μου δείξει κάποιος ειδικός ή καθηγητής την τέχνη της ζωγραφικής. Μια μέρα ζωγράφισα την "Έλλη "που μας βύθισαν οι Ιταλοί
και είχα τέτοια επιτυχία που βλέποντας την ο πλοίαρχος του καραβιού που υπηρετούσα ενθουσιάστηκε τόσο που με πήρε στο σπίτι του στην Αθήνα να του φτιάξω κάτι πορτραίτα από φωτογραφίες. Σαν απολύθηκα από το Ναυτικό ήρθα στο χωριό και κάνω τον σιδερά για να ζήσω
και για να απολαμβάνω τις ελεύθερες ώρες ζωγραφίζοντας, που είναι και οι πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής μου.
_Περνάνε τα χρόνια, μου λέει πάλι λυπηρά, γερνάμε και γερνάμε μέσα στην κακομοιριά του χωριού !
...Ποιός μεγάλος κριτικός προσέχει την κοπριά του χωριού! Ποιός απ΄ αυτούς καταδέχεται ν΄ανασκαλέψει τα βρωμερά γι αυτούς σκουλήκια (τους χωριάτες)  να δει πως μέσα σ΄αυτά υπάρχουν
κάτι μαργαριτάρια που σαν τα ξελαμπικάρης  λίγο θα στράψουν και θα ψωτίσουν ίσως πολύ περισσότερο απ΄αυτούς; Κανένας ασφαλὠς! Γι αυτό τα έργα μου και η ψυχή μου θα ταφούν μαζί με το χωριάτικο μου κουφάρι σαν πεθάνω. Ποιος ξέρει ίσως με χρόνια αλλάξουν οι άνθρωποι, αλλάξει και η γη μας ολόκληρη, ίσως αλλάξουν οι ψυχές και οι ταπεινώσεις καταργηθούν τότε, δεν ξέρω...
ίσως κάτι γίνει και για τους ανθρώπους σαν και μένα.

Τάσος Παπαποστόλου


Ας δούμε το βίντεο της ΕΡΤ.

Πατήστε τον παρακάτω σύνδεσμο για να δείτε το βίντεο, που τον αναφέρει μετά το 16'

Δημήτρης Σκαρδούτσος (1903 - ): Λαϊκός ζωγράφος - Άγιος Ιστιαίας

.........................................................................................................................................