Πέμπτη 16 Νοεμβρίου 2023

Νίκος Τριανταφυλλόπουλος (1933- ) : Φιλόλογος, Λογοτέχνης, Ανθολόγος, Μεταφραστής,

 


Το 2018 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας 
με το Παράσημο τοῦ Ταξιάρχη τῆς Τιμῆς.

Επίτιμος Διδάκτωρ του Τμήματος 
Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής
 του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ).


Ο Ν. (Νίκος) Δ. Τριανταφυλλόπουλος είναι Έλληνας φιλόλογος, λογοτέχνης, κριτικός εκδότης, φιλολογικός επιμελητής, ανθολόγος, μεταφραστής. 
Γεννήθηκε το 1933 στο Διδυμότειχο, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του ως καθηγητής φιλόλογος. Μεγάλωσε και ζει στη Χαλκίδα. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε από το 1959 ως το 1990 στη Μέση Εκπαίδευση (τα τρία πρώτα χρόνια στη Κύπρο).Το κύριο πεδίο μελέτης του είναι το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, στον οποίο έχει αφιερώσει πλήθος μελετών και ερμηνευτικών δοκιμίων. Είναι ο φιλολογικός εκδότης της πεντάτομης κριτικής έκδοσης των Απάντων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (Δόμος 1981-88), της Αλληλογραφίας του (Δόμος, 1991) και της αναθεωρημένης σε χρηστική μορφή έκδοσης "Άπαντα Παπαδιαμάντη Το Βήμα-Βιβλιοθήκη» (Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη, 2011).Ο «πατριάρχης των Παπαδιαμαντικών σπουδών», σύμφωνα με το ψήφισμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κατά την τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα, τα τελευταία χρόνια έχει αφιερωθεί, (συνεπικουρούμενος από την κόρη του Λαμπρινή Τριανταφυλλοπούλου) στον εντοπισμό και στην έκδοση των παπαδιαμαντικών μεταφράσεων (ενδεικτικά αναφέρονται:Ε. Γ. Ουέλλς, Ο αόρατος, Κίχλη, 2011, Χωλλ Κέιν, Ο Μαξιώτης, Ίνδικτος, 2003, Αντώνιος Παύλοβιτς Τσέχωφ, Τέσσαρα Διηγήματα, Δόμος 2002, Αλφρέδου Κλάρκ, Η εύρεσις της γυναικός του Λώτ, Αρμός, 1996, Τζέρομ Κ. Τζέρομ, Η νέα ουτοπία, Αρμός, 1996).
Σημαντικότατος είναι επίσης ο αριθμός των εργασιών του για πρόσωπα και θέματα της νεοελληνικής φιλολογίας (με την προτίμησή του να στρέφεται κυρίως προς τους Γιάννη Σκαρίμπα, Ν.Γ.Πεντζίκη, Ζήσιμο Λορεντζάτο. Εκτός από την κριτική έκδοση και μελέτη του έργου του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη και Αλεξάνδρου Μωραϊτίδη ασχολείται µε την ποίηση, το διήγηµα και το δοκίµιο. Το 2018 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με το Παράσημο τοῦ Ταξιάρχη τῆς Τιμῆς.
Ενδεικτική Εργογραφία
Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές:
"Τὸ βαθύ πηγάδι ἤ έκρήξεις συναφῶν φωτοβολίδων" (Στιγμή, 1989).
"Γιὰ τὸ θαλασσινὸ άηδόνι" (Δόμος, 1984, μια σειρά haiku για τον Παπαδιαμάντη).
"Το λαγούμι" (Δόμος, 1979).
και τα πεζά:
"Στούς Εὐβοϊκούς τοῦ ὀνείρου» (Μanifesto Πολιτική-Πολιτισμός, 2018).
"Ποιος φοβάται τον κύριο επιθεωρητή; Ἑπτά καί μία ἱστορίες» (Κουκούτσι,2018).
"Μεταπολεμικά Νεανικά Περιοδικά"(Αντίποδες, 2015).
"Ἓνα νησί " (Ίκαρος, 2011).
"Ἀνύπαρχτο λιµάνι" (Διάμετρος, 1998).
"Περίτριµµ' ἀγoρᾶς Θεσσαλονίκιον. Κείμενα παιδιόφραστα περί του παίζω-γράφου Ν. Γ. Πεντζίκη" (Άγρα, 1993.)
"Λιµενάρχης Εὐρίπου" (Κέδρος, 1993, Νεφέλη 2002, Κρατικό Βραβείο Διηγήματος 1994).
"Ἐπισείουσα ἀνέµου" (Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Χαλκίδας, 1989).
"Τρία θαλασσινὰ Εἰδύλλια" (Δόμος, 1985).
Δοκίµια:
Ἀποσπινθηρίζοντας : Σπουδάματα στὸν Παπαδιαμάντη (Ίνδικτος, 2008).
Ὁ παρδαλὸς συρικτὴς τῆς Ἐμλίνης : Γιὰ τὸν μεταφραστὴ Παπαδιαμάντη. Ν. Δ.Τριανταφυλλόπουλος, Λαμπρινή Τριανταφυλλοπούλου(Νεφέλη, 2007).
Εἰκοσιπεντάχρονος πλοῦς: Φιλολογικὰ στὸν Παπαδιαμάντη (Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, 2004).
Μινύρισµα πτηνοῦ χειµαζοµένου. Φιλολογικὰ στὸν Παπαδιαµάντη (εκδ.Καστανιώτη,1986- Β' Κρατικό βραβείο Κριτικής-Δοκιμίου 1987).
Νεοελληνικά Διδακτικὰ δοκίµια γιὰ τὸ Γυµνάσιο, συνεργασία Ν.Φωκάς (Βιβλιοπωλείον της Εστίας,1986).
Τό δίχτυ καὶ τὸ µέλι (Εστία, 1983).
Νεοελληνικά Διδακτικὰ δοκίµια για το Λύκειο, Σειρὰ Β΄ (1η εκδοση 1978, 2η έκδοση, εκδ.Παπαζήση, 1981).
Δαιμόνιο μεσημβρινό: Ἕντεκα κείμενα γιὰ τόν Παπαδιαμάντη (Γρηγόρη, 1978).
Μεταφράσεις:
Έχει μεταφράσει τα έργα:
Πολυβίου Ιστοριών (Α'-ΚΑ'), εκδ.Στιγμή, Σειρά Βιβλιοθήκη Αρχαίων Συγγραφέων, 1995-2006).
Δίωνος Χρυσοστόμου, Ευβοϊκός ή Κυνηγός (εκδ.Στιγμή, Βιβλιοθήκη Αρχαίων Συγγραφέων, 1994).
Επιμέλεια περιοδικών:
Είναι επιμελητής των περιοδικών Παπαδιαμαντικά Τετράδια[16] και "Νεφούρια Ἓνα φυλλάδιο τῆς Διαμέτρου". Μελέτες του έχουν δημοσιευτεί σε πλήθος περιοδικών (ενδεικτικά αναφέρονται: Εκηβόλος, Ελληνικά, Νέα Εστία, Παλίμψηστον, Πλανόδιο) καθώς και στο Αρχείον Ευβοϊκών Μελετών.
Τιμητικές Διακρίσεις:
Έχει τιμηθεί με Βραβείο Δοκιμίου του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών (1984), το Β΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου (1987), το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1994) και έχει αναγορευτεί σε Επίτιμο Διδάκτορα του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ). Το 2018 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με το Παράσημο τοῦ Ταξιάρχη τῆς Τιμῆς.
Παραπομπές
Πηγή: Wikipedia

Αναδημοσίευση από το "Ευβοϊκό Ανθολόγιο" 
"Νέα Προοδευτική Εύβοια". Γράφει ο Κωστής Δεμερτζής.

2023 04 14 

2023 04 21 

2023 04 28 

2023 05 05 

2023 05 12 

Από το διήγημα " η Υλαγιαλή της γέφυρας "

 1. " Υλαγιαλή "

Υλαγιαλή ! Υλαγιαλή ! Υλαγιαλή !
μέσα στη νύχτα με παγαίνουν οι ανέμοι,
κι όπου πατήσω και σταθώ, σαν το πουλί,
τρέμει η καρδούλα μου και το φτερό μου τρέμει.

Υλαγιαλή ! Υλαγιαλή ! Υλιαγιαλή !
με τ’ αλαφάκια που δρομούν προς τη σελήνη
και τη ματιά του φάρου που ανοιγοσφαλεί
αλλά —γοργά !— στόμα πικρό την καταπίνει
Αβύσσου άγρυπνης που πάντα με καλεί,
και σέρνει —τρέμουσα— κειπέρα την ψυχή μου,

Υλαγιαλή ! Υλαγιαλή ! Υλαγιαλή !
λάμψε —καλή !— σαν αστραπή χρυσού ή ασήμου !

Από το διήγημα "Λιμενάρχης Ευρίπου"

2. Λιμενάρχης Ευρίπου
...................................

Ειπέ μου, σελήνη μου, για ένα καράβι
της νυχτός που το φέραν οι άνεμοι,
μουγγό για 'να πλοίο που το φως δεν ανάβει
και τρέμει.

Γι'αυτό μόνο, πε μου, και για που ανατέλλει
μια γυναίκα πανώρια, ειπέ μου,
κι αυτό να βογγάει, να βογγάει και να θέλει
- καλέ μου! -

Σε βύθος να πέσει, σε βυθούς να πλαγιάσει
με φουγάρα γερτά, και στα χέρια
- στο λαιμό - της κυράς να κρεμάσει
τ' αστέρια.

Σελήνη, σελήνη μου! υψώνεται η πλώρη
κι η πρύμη βυθάει προς τα κάτου,
αχ! στα όρια ζωής βάστα και - το βαπόρι! -
θανάτου.

Κι εμέ πετρωμένο - σ' αυτό το μπαλκόνι - ν' αγναντεύω για πάντα το πλοίο,
κι η πλώρη - καν κόρη; - ορθή να μαργώνει
στο κρύο.

3. Βαρδιάνος στα δεμένα

'Αι! το καραβάκι! με την πλώρη
να δρομεί ζαρκάδι στον αφρό
πάει και πάει - ως πάει κι η κόρη 
μέσα στ' όνειρο της αλαφρό.

Πάει - με το κατάρτι - κι η σελήνη
φέγγος καρφωμένο στον ιστό - 
νέφος του μαΐστρου εκείνη! εκείνη
πάει με χορό κυματιστό.

Άι! κορμί! (για κύμα;) - κι η καρδιά μου
με την ολο-σέληνη κυρά
πάει στου νυχτερινού της γάμου
τα φεγγαροφώτιστα νερά.

Πάει το καραβάκι! όλο πάει
κι ο αγέρας· χρόνια του στυφός 
γλύκανε και πάει - ως περπατάει 
το κορίτσι - γάρμπος! - μες στο φως.
..........................................................

Συλλογή Διηγημάτων : Λιμενάρχης Ευρίπου,
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, 1993

4.Agence Consulaire de France

Πατήστε τον παρακάτω σύνδεσμο...



"Τα Νεφούρια" τεύχος 28 για τον Παπαδιαμάντη.

Πατήστε τον παρακάτω σύνδεσμο...


6. Για το θαλασσινό αηδόνι (haiku)

Για το θαλασσινό αηδόνι (haiku)     

α'
Σκοινί σου ρίχνω
να με δέσεις στην πρύμη
Παπαδιαμάντη
β'
Δόλιο τρυγόνι
κλωνάρι να πλαγιάσω
δε βρίσκω μάνα.
γ'
Θάλασσαν άμμο
φύκια - μαζί κι εμένα
σφαλνά το δίχτυ.
δ'
Λάκκο το λάκκο: 
Chè la diritta via 
era smarrita.

ε'
Δίχως κιθάρα·
σωπαίνοντας κωμάζει
πικρό τ' αγόρι.
στ'
Η σάρκα κρίνο
σε θάλασσα φεγγάρι
- άσωστος πόνος.
ζ'
Όνειρο στο κύμα

Συ τον γκρεμό σου
κι αυτή το μονοπάτι
- σωστά τραβάτε.
η'
«Μαθιέ μου π'λάκι μ' 
θα σ' έπαιρνα ...» - λεπίδι
σε σφάζει ο λόγος.
θ'
Καιρούς εκεί στην 
αιώρα της αβύσσου: 
Να το προικιό σου!
ι'
Μισός στην άμμο
για τη σκληρήν αγάπη
μισός στο κύμα.
ια'
Σβήνει και πάει
η κόρη στο σκοτάδι
ατμίδα δρόσου.
ιβ'
Νοσταλγός
Στην αμφιλύκη 
ρέμβη τα παλαμάρια
λύνει του ονείρου
ιγ'
Γλυκασμού δρόσο
τ' αργυρόηχο γέλιο
βουβός ρουφάει.
ιδ'
Άνθος του γιαλού

Η κόρη φλόγα
και χορεύει στο κύμα
η προσευχή της.

ιδ'
Το καμίνι

Την κόρη φέρνει
στην αγκαλιά του ναύτη
σκάλα μετάξι
ιστ'
Το αστεράκι

Βλαστός μυρσίνης 
τ' ανάστημα της Πούλιας
γλυκά μαρμαίρει.
ιζ'
Ενιαύσιον θύμα
«Δίπλα φεγγάρι»·
η θάλασσα και φέτος
τροχίζει δόντια.
ιη'
Αχ Ακριβούλα 
στου φεγγαριού τη χάση
που ταξιδεύεις;
ιθ'
Αχειροποίητο
της Λούκαινας η εγγόνα 
στοιχειώνει ποίημα.
κστ'
Τραχύν αιπόλον 
στα φτερά της σηκώνει
αύρα πραεία.
κζ'
Αχ η Ακριβούλα
του φληβά συντυχαίνει
Ζήσιμε φίλε.
κη'
Λόγια του Ανέμου
λορνιόν και πριγκιπέσσες - 
«Δωσ' μου ένα σπίρτο».
κθ'
Νεκρός ταξιδιώτης
Ν' αράξω Θέ μου
το κουφάρι μου δώσε
στη μάνα Σκιάθο.
λ'
(Κι η Σκιάθο; Fuit...
Αστοί κι επαναστάτες
τη διαγουμίσαν.)
λα'
«Την αψαμένην...»
Μοσχοβολάς γαλήνη, 
καλά θα πλέψεις.
λβ'
Λαμπριάτικος
μινυρίζει τ' αηδόνι
και πρώτος ψάλτης.
...................
"Προοδευτική Εύβοια"


"Προοδευτική Εύβοια"  15 12 2017 
............................................................










...........................

     

Δεν υπάρχουν σχόλια: