Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2023

Βασίλειος Φάβης (1877-1950): Γλωσσολόγος - Κονίστρες







Φάβης Βασίλειος 
Εκ Κονιστρών Ευβοίας (1877-1950)

Βασίλειος Φάβης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών γλωσσολογίας στα πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, υπηρέτησε και στο Σχολαρχείο Αυλωναρίου. 
Αυτός εξέδωσε το βιβλίο «Γλωσσικαί επισκέψεις» που αναφέρεται στο γλωσσικό ιδίωμα των Κονιστρών και του Αυλωναρίου. 
Το 1940 εξελέγη καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ηργάσθη ως συντάκτης του Ιστορικού Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσης μέχρι και το 1940.
.  .  .
Περιοδικό Αθηνά, τ. 53 (του 1949), σ. 294-96. Ο τίτλος του εξηγεί και την αφορμή: σκοπός του συγγραφέα ήταν να διορθώσει δύο όρους που καθιερώθηκαν στον ακαδημαϊκό χώρο.
αντιπρύτανις — προπρύτανις αντιπρόεδρος — προπρόεδρος

Αφ’ ότου εθεσπίσθησαν διά του νόμου 2305/1922 τα της διοικήσεως του πανεπιστημίου επί το νεωτερικώτερον και αποτελεί έκτοτε μέλος της συγκλήτου ο μέλλων να καταλάβη την πρυτανείαν του επιόντος έτους υπό τον τίτλον αντιπρύτανις, ο καταθέσας την αρχήν τέως πρύτανις μετέχει της συγκλήτου υπό τον τίτλον προπρύτανις. Ιδρυθείσης κατόπιν και της Ακαδημίας Αθηνών εθεσπίσθη επίσης ο καταθέτων την αρχήν τέως πρόεδρος να ονομάζεται προπρόεδρος, ο δε μέλλων να καταλάβη την προεδρίαν του επιόντος έτους αντιπρόεδρος. Ομοίως ερρυθμίσθησαν, ως εικός, και τα του Μετσοβίου Πολυτεχνείου.
Και οι μεν όροι αντιπρύτανις και αντιπρόεδρος στοιχούντες εις τους της Ρωμαίων πολιτείας όρους proconsul, propraetor, proquaestor κτλ. καλώς λέγονται, διότι ενταύθα η πρόθεσις αντί τελεί τα της Λατινικής pro· διό και οι των Ρωμαϊκών χρόνων Έλληνες συγγραφείς τους Λατινικούς τούτους όρους μεταφράζουσι ανθύπατος, αντιστράτηγος, αντιταμίας κτλ. και γενικώς δε οι κατά παράτασιν (ex prorogatione) Ρωμαίοι άρχοντες καλούνται αντάρχοντες υπό των Ελλήνων συγγραφέων.
Αλλ’ οι όροι προπρύτανις και προπρόεδρος, ήτοι ο πρότερος πρύτανις και ο πρότερος πρόεδρος, εις ουδένα όρον της Ρωμαίων πολιτείας προσαρμόζονται. Πιθανώτατα οι εισηγησάμενοι τους όρους τούτους είχον υπ’ όψιν τον των Ευρωπαϊκών πανεπιστημίων prorector παρά το rector ή rector magnificus, ως καλείται ο πρύτανις. Αλλά το prorector τούτο καλώς έχει, διότι λέγεται αντί του pro rectore, όπως το proconsul αντί του pro consule, το propraetor αντί του pro praetore κτλ. Εις το ημέτερον όμως προπρύτανις, προπρόεδρος η πρόθεσις πρό δεν δύναται να έχη την έννοιαν ταύτην, την οποίαν μόνον η αντί έχει. Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να δηλωθή της προτερότητος η έννοια, αλλά της παρατάσεως και αντικαταστάσεως.
Κατά ταύτα ορθόν είναι οι κακόζηλοι άμα και κακέμφατοι ούτοι όροι προπρύτανις και προπρόεδρος να αντικατασταθώσιν υπό των όρων αντιπρύτανις και αντιπρόεδρος. Οι δε διάδοχοι πρύτανις και πρόεδρος, οι αποδεδειγμένοι (designati), δύνανται να καλούνται δεύτερος αντιπρύτανις, δεύτερος αντιπρόεδρος. Διότι και ούτοι και εκείνοι δύνανται να είναι κατά παράτασιν ή αντικατάστασιν άρχοντες, κωλυομένου μεν του πρυτάνεως ή του προέδρου, ο πρώτος αντιπρύτανις ή αντιπρόεδρος, κωλυομένων δε και τούτων, ο δεύτερος αντιπρύτανις ή αντιπρόεδρος.
Τοιουτοτρόπως και του βαρβαρισμού απαλλάσσονται οι όροι των ανωτάτων Ελληνικών πνευματικών ιδρυμάτων και του κακεμφάτου επίσης.
Διάφορόν πως έννοιαν έχει το όνομα αντιπρόεδρος, οίον της Βουλής, του Αρείου Πάγου και των διαφόρων οργανώσεων.
Εν Αθήναις Δεκεμβρίου μεσούντος 1949


.  .  .

Δεν υπάρχουν σχόλια: