Λίγοι στο Αυλωνάρι και την Εύβοια γνωρίζουν τον γλύπτη Θόδωρο Βασιλείου. Κι ακόμη λιγότεροι ότι αντλεί την καταγωγή του από το χωριό μας.
Ο πατέρας του Γιάννης Βασιλείου γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αυλωνάρι. Η οικογένειά του ήταν πολυμελής και είχε οκτώ αδέλφια. Τον Σταμάτη, τον Ανδρέα, τη Βασίλω (Ξενικού), την Επιστήμη (Καγκέλη), την Καλή (Παπανικολάου), την Μαρία (Τζωρτζή) και τον Βασίλη. Ο Γιάννης ήταν το τελευταίο παιδί και γεννήθηκε μετά τον θάνατο του πατέρα του γι’ αυτό και πήρε το όνομά του.
Αφού τελείωσε το σχολαρχείο στη Κύμη, πήγε στην Αθήνα και ασχολήθηκε με την μαρμαρογλυπτική στο εργαστήριο του Τήνιου γλύπτη Γιάννη Λαμπαδίτη, την κόρη του οποίου παντρεύτηκε αργότερα και απέκτησαν πέντε παιδιά. Τους Θόδωρο, Κώστα, Χριστίνα, Βασίλη και Μαρία.
Ο Θόδωρος γεννήθηκε το 1917. Θεωρούσε τον εαυτό του γνήσιο τέκνο του Αυλωναρίου. Ερχόταν συχνά στο χωριό μας για να επισκεφθεί τους συγγενείς του. Παντρεύτηκε την Ηλέκτρα Παπαθανασίου και απέκτησαν μία κόρη. Το μνημείο των ηρώων στη κεντρική πλατεία του Αυλωναρίου είναι δικό του έργο.
Δημήτρης Σγούρος
Η ζωή του καλλιτέχνη όπως ξετυλίγεται μέσα από τη δίνη των αναταραχών του 20ου αιώνα.
Πόσο ακατόρθωτο μοιάζει αλήθεια να προσπαθείς να επιβληθείς σε ένα τόσο σκληρό -αλλά και ευγενικό- υλικό όπως το μάρμαρο και να του δώσεις τη μορφή ενός Παπαδιαμάντη, ενός Σικελιανού, του Δίκαιου Αροστείδη και του Περικλή; Αυτή η αναμέτρηση με το συγκεκριμένο υλικό υπήρξε και ο αγώνας της ζωής του Θόδωρου Βασιλείου, του γλύπτη που ατένισε με σεβασμό το μάρμαρο αλλά και τον πηλό, την πέτρα, τον μπρούντζο, το σίδερο , το ξύλο. Του γλύπτη των «άδολων» σχημάτων όπως ανέφερε ο Πικιώνης τον οποίο 20 χρόνια μετά το θάνατο του (στις 15 Δεκεμβρίου 1993) τον τιμά με μια μεγάλη αναδρομική έκθεση που ξεκινά την Δευτέρα 16 Δεκεμβρίου η Πινακοθήκη Λέφα στο Ψυχικό.
Από την προτομή του Ελευθερίου Βενιζέλου στο αεροδρόμιο των Σπάτων έως τις προτομές του Δίκαιου Αριστείδη και του Περικλή στην αίθουσα της υποδοχής Βουλής των Ελλήνων, ο Θόδωρος Βασιλείου είναι, αναμφισβήτητα, ο γλύπτης που έχει αιχμαλωτίσει στην αιωνιότητα ίσως περισσότερο απ’ οποιονδήποτε άλλο μορφές – πρότυπα του κλασσικού και του νεώτερου ελληνισμού. Και όχι μόνο. Το θηλυκό ελάφι στην είσοδο του λιμανιού της Ρόδου που (μαζί με το αρσενικό απέναντί του) «ανταγωνίζεται» τον Κολοσσό της Ρόδου ο οποίος προϋπήρχε στη θέση αυτή -ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου- αλλά και το Μνημείο της Κυπριακής Αντίστασης με την τόσο εύγλωττη καρτερική μορφή της μάνας (για πολλούς το
καλύτερο έργο του) αναγάγουν τον Βασιλείου σε έναν από τους σημαντικότερους ΄Ελληνες γλύπτες του 20ου αιώνα. Κι αν ο Βασιλείου είναι ο γλύπτης της αψεγάδιαστης φόρμας, αυτό δεν θα μπορούσε παρά να το οφείλει στον δάσκαλό του στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, τον νατουραλιστή γλύπτη, Κώστα Δημητριάδη, ο οποίος του εδραίωσε την πεποίθηση ότι κάθε γλυπτό πρέπει να είναι τέλεια σχεδιασμένο για να μπορέσει να σταθεί και ν’ αντέξει στις διάφορες μεταβολές κι’ αφαιρέσεις που τυχόν θα δεχθεί.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1917, μια εποχή με τον πολιτικό διχασμό στο απόγειό του, αλλά με έντονη πνευματική παραγωγή καθώς διαφαινόταν το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, ο Βασιλείου στράφηκε προς τη γλυπτική καταρχάς διότι η οικογενειακή του παράδοση ήταν συνδεδεμένη με τη συγκεκριμένη μορφή τέχνης και μέσω Τήνου και μέσω Εύβοιας. Ο παππούς του από τη μεριά της μητέρας του, Ιωάννης Λαμπαδίτης, ήταν Τήνιος γλύπτης. Κι ο πατέρας του, που καταγόταν από την Εύβοια, είχε βιοτεχνία μαρμάρων και ήταν και ο ίδιος μαρμαρογλύπτης. Στα 15 του χρόνια αποφάσισε να ακολουθήσει μαθήματα σχεδίου από τον Βάσο Γερμένη και ως απόφοιτος Γυμνασίου η πορεία του φαινόταν πλέον να διαγράφεται κατευθείαν προς την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών με τις ευλογίες των δικών του. Το 1936 έδωσε εξετάσεις και πέρασε στην ΑΣΚΤ και τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1940, σπουδαστής και στρατευμένος, παντρεύτηκε την Ηλέκτρα Παπαθανασίου με την οποία απέκτησαν μια κόρη. Οι σπουδές του στη σχολή και οι οικογενειακές του υποχρεώσεις συνέπεσαν και μάλιστα τα χρόνια της Κατοχής. Πως ήταν, άραγε, να σπουδάζει κανείς στην ΑΣΚΤ την εποχή της μεταξικής δικτατορίας και του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου; Απλά … ατέλειωτο αν σκεφτεί κανείς ότι λόγω των αξεπέραστων δυσκολιών της εποχής ο Βασιλείου αποφοίτησε το 1944 (κι αυτό ήταν ένας μικρός άθλος…) την ώρα που η Ελλάδα εισερχόταν σε μια νέα δίνη, αυτή του εμφυλίου. Η αποφοίτησή του από την ΑΣΚΤ συνοδεύτηκε, μάλιστα, με δύο διακρίσεις: δυο επαίνους γυμνού, βραβείο ημίγυμνου και βραβείο γλυπτικής σύνθεσης. Είναι από τις λίγες διακρίσεις του Βασιλείου, ο οποίος παρέμεινε πάντα σιωπηλός κι αθόρυβος προτιμώντας την ειρηνική ατμόσφαιρα του εργαστηρίου του από τη φασαρία των χειροκροτημάτων.
Από τις πρώτες του καλλιτεχνικές εμφανίσεις ήταν το 1949 στον «Παρνασσό» σε μια ομαδική έκθεση. Από τότε έλαβε μέρος σε πολλές ομαδικές και Πανελλήνιες εκθέσεις και στο εξωτερικό στην Biennale Αλεξανδρείας το 1961, στο Βουκουρέστι και στην Άγκυρα το 1962, στις εκθέσεις Ευβοέων Καλλιτεχνών το 1962 και το 1965 κ.α.
Αναμφισβήτητα από τις πιο λαμπερές παρουσιάσεις του έργου του ήταν στην πλωτή έκθεση στο υπερωκεάνειο «Βασίλισσα Άννα-Μαρία» το 1967 που παρουσιάστηκε στον Πειραιά αλλά και στην Νέα Υόρκη. Ο ίδιος εξέθεσε επίσης στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Αθηνών το 1973, στην Διεθνή Έκθεση Ζωγραφικής-Γλυπτικής-Χαρακτικής στο Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο Αθηνών το 1976, στις ομαδικές εκθέσεις Ελλήνων και Ξένων Καλλιτεχνών της Διεθνούς Ένωσης Καλών Τεχνών Ι.Α.G. το 1979, το 1982 και το 1984.
Μεγαλώνοντας και μεστώνοντας καλλιτεχνικά αναζήτησε μέσα από μια φυσική ανάγκη την απλοποίηση της φόρμας. Αποτέλεσμα, να αφήσει τη ρεαλιστική αναπαράσταση και να ακολουθήσει την αφαιρετική, όπου έδωσε προβάδισμα στην ευθεία γραμμή με ανεπαίσθητες, ελάχιστες ή και καθόλου καμπύλες γραμμές για να καταλήξει στην αφηρημένη.
Είναι ρεαλιστικά, είτε αφαιρετικά, είτε αφηρημένα, πάντως, τα γλυπτά του διαπερνούνται από ένα βαθύ αίσθημα που διακρίνεται πίσω από το πλάσιμο των επιφανειών και το τέλειο στήσιμό τους.
Πολλά έργα του έχουν στηθεί σε δημόσιους χώρους στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Χαρακτηριστικά:
1958: Το θηλυκό Ελάφι, είσοδος λιμένα Ρόδου
1958: Ανδριάντας του Ν. Δημητρακόπουλου, Καρύταινα
1961: Ανδριάντας του ήρωα Παπανίκα (1821), Καστανιά Κορινθίας
1961: Μνημείο Κυπριακής Αντίστασης, Παλαιοχώρι, Λευκωσία, Κύπρος
1962: Προτομή Α. Σικελιανού, Νιδρί, Λευκάδα
1972: Ηρώο Πεσόντων, Παπάγου, Αττική
1975: Άγαλμα Αταλάντης, Αταλάντη, Φθιώτιδα
1975: Προτομή μουσουργού Καρέρ, Εθνική Λυρική Σκηνή, Αθήνα
1976: Προτομές Δίκαιου Αριστείδη και Περικλή, Αίθουσα υποδοχής
Βουλής των Ελλήνων
1980: Μητρότητα, Είσοδος Μαιευτηρίου Ιασώ, Αθήνα
1983: Κεφαλή Αθηνάς, Νομική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών
2002:Προτομή Ελευθερίου Βενιζέλου, Αεροδρόμιο Σπάτων, Μουσείο Βενιζέλου
2003: Προτομή Φιλοκτήτη Οικονομίδη, Ιδρυτή Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών,
Ωδείο Αθηνών, λεωφόρος Β. Κωνσταντίνου
2003:Προτομή Μποδοσάκη-Αθανασιάδη, Ίδρυμα Μποδοσάκη, Λεωφόρος Αμαλίας, Αθήνα
2007: Προτομή Ελευθερίου Βενιζέλου, Σπίτι Βενιζέλου, Χανιά
Ο Βασιλείου έφυγε από τη ζωή το 1993 σε ηλικία 77 ετών. Οι προτομές, όμως, που σμίλεψε και εκτείνονται από το Παλαιοχώρι της Λευκωσίας έως την Εθνική Λυρική Σκηνή της Αθήνας τον κάνουν με έναν τρόπο «παρόντα». ΄Όχι μόνο στις παλαιότερες αλλά και στις νεώτερες γενιές όπως αποδεικνύει η πρόσφατη δωρεά του γλυπτού «Κουκουβάγια» στο προαύλιο του 2ου Δημοτικού Σχολείου Νέου Ψυχικού από τη σύζυγό του, Ηλέκτρα Βασιλείου.
Την έκθεση που επιμελείται η Ελίζα Γερολυμάτου, υποστηρίζει εκτενές εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά από την 3η Δημοτικού έως και την 2α Γυμνασίου _ δωρεάν και ανοιχτό σε όλα τα σχολεία του Νομού Αττικής και της Περιφέρειας. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα οργανώνεται με την ευγενική υποστήριξη της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Φιλοθέης – Ψυχικού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου