Σταύρος Παπασάββας
.....................................
Ο Σταύρος Παπασάββας γεννήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1928 στην Σταυρούπολη Ξάνθης. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα από το 1947-1952, όπου παίρνει το πρώτο βραβείο γλυπτικής (πορτραίτο). Το 1953 παρακολουθεί μαθήματα της Σχολής Καλών Τεχνών στο Παρίσι. Απέκτησε την Γαλλική Υπηκοότητα. Έζησε στην Σουηδία, κατόπιν στις Η.Π.Α., στην Βοστόνη το 1962, όπου ήταν καθηγητής στη Σχολή του Μουσείου Καλών Τεχνών. Ουσιαστικά μοιράζεται το χρόνο του μεταξύ Γαλλίας, Ελβετίας και Ελλάδας.
Ασχολείται με μια ευρεία κλίμακα εικαστικών προβληματισμών που παρουσιάζουν ως αφετηρία δημιουργίας, λόγο ύπαρξης και προορισμό το αρχέτυπο. Στη γλυπτική και στα ζωγραφικά έργα μικτής τεχνικής η γενεσιουργός δύναμη του αρχέτυπου εμπεριέχεται στο διεσταλμένο ανθρώπινο όγκο που παραπέμπει σε πρωτόγονες πηγές γονιμότητας, ολοκλήρωσης, θείου, όπως επίσης και στη γλυπτική του P. Picasso.
Σε ορισμένα έργα το θέμα έχει χαθεί τελείως, με μοναδικό απομεινάρι το ίχνος της προηγούμενης ύπαρξης, αποτυπωμένο εξπρεσιονιστικά. Στα σχέδιά του ο μνημειακός αρχαϊσμός και η καμπυλόγραμμη νωχελικότητα των γλυπτών τίθεται σε κίνηση, της οποίας ο φρενήρης ρυθμός αντανακλάται στην απελευθέρωση της γραμμής μέσω της αυτόματης γραφής. Στις τοπιογραφίες πραγματεύεται μεταιμπρεσιονιστικά και φοβιστικά παραστατικά ιδιώματα σε παραδοσιακές συνθέσεις.
Έχει παρουσιάσει το έργο του σε ατομικές εκθέσεις. Βρετανικό Συμβούλιο-Aθήνα 1953, Charlotenboree-Κοπεγχάγη 1958, «Swetzoff»-Βοστόνη 1963, «Cours Saint-Pierre»-Γενεύη 1979, «Αντήνωρ-1982, 1991, Γκαλερί «Du Perron»-Γενεύη 1987, Γκαλερί «De la Fontation Sophia Antipolis»-Γαλλία 1990, Δελφοί 1995. Έχει πάρει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις (Πανελλήνιες 1960, 1965, Μπιενάλε Κεραμικής, «Vallauris»-Γαλλία 1978, «Art Basel»-Βασιλεία 1980 κ.α.)
Έργα του βρίσκονται στο Υπουργείο Πολιτισμού, στο Μουσείο Βοστόνης, στις Η.Π.Α. κ.α. Είναι μέλος του ΕΕΤΕ.
O ζωγράφος και γλύπτης Σταύρος Παπασάββας ζει και ζωγραφίζει στο Αυλωνάρι
Το φως, οι παραλίες, οι ψαρόβαρκες, τ’ ανθισμένα δέντρα, τα ξωκλήσια, με λίγα λόγια όλη η ελληνική φύση κλείνεται μέσα στο έργο του ζωγράφου και γλύπτη Σταύρου Παπασάββα. Κι όταν οι εικόνες αυτές είναι από το Αυλωνάρι και την ευρύτερη περιοχή, όλους μας γεμίζει χαρά και περηφάνια.
Γιατί ο Σταύρος Παπασάββας εδώ και είκοσι χρόνια ζει και ζωγραφίζει στο χωριό μας. «…Ήρθα το 1989 πρώτη φορά στο Αυλωνάρι, με έφερε ένας φίλος, μου άρεσε το χωριό, οι εξοχές του με τα ποτάμια και τους μύλους, τους χωματόδρομους, τα γραφικά ξωκλήσια. Βρήκα λίγο μετά ένα σπίτι στο παλιό χωριό και τ’ αγόρασα και έτσι το Αυλωνάρι έγινε πατρίδα μου. Ταξίδευα πολύ στο εξωτερικό, στη Γαλλία βρισκόμουνα τον περισσότερο χρόνο, αφού η γυναίκα μου είναι Γαλλίδα, τώρα πλέον ζω ανάμεσα στο Αυλωνάρι και την Αθήνα…».
Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια του Σταύρου Παπασάββα όταν συναντηθήκαμε τον Οκτώβριο στο εργαστήρι του. Τον βρήκα να επισκευάζει μια περίτεχνη κορνίζα που είχε αγοράσει στο Μοναστηράκι για να τοποθετήσει μελλοντικά κάποιο ζωγραφικό του έργο. «…Καθώς βλέπεις κάνω πολλές δουλειές γιατί εκτός από ζωγράφος είμαι και γλύπτης και κεραμίστας…».
Άνοιξε τη πόρτα της αποθήκης και μου έδειξε τα έργα του. «…Εδώ βρίσκονται μερικά από τα γλυπτά που έχω φέρει στο Αυλωνάρι. Τα περισσότερα είναι στην Αθήνα ο χώρος εδώ είναι μικρός, αλλά έχω στο μυαλό μου πολλές ιδέες. Θέλω να δημιουργήσω στο Αυλωνάρι ένα εικαστικό μουσείο που θα στεγάσει όλα τα έργα μου. Να εδώ έξω, και μου δείχνει το χώρο μπροστά από το εργαστήρι του, που φτάνει μέχρι κάτω το ποτάμι, (η περιοχή για μας τους Αυλωναρίτες λέγεται Λεμάγκανα), τα γλυπτά να τοποθετηθούν ανάμεσα στα δέντρα στο φυσικό τους περιβάλλον απ’ το οποίο προέρχονται και τα ζωγραφικά έργα μέσα εδώ, αφού ο χώρος διαμορφωθεί κατάλληλα. Να έρχεται κόσμος να τα βλέπει, παιδιά, σχολεία. Θα είναι πολύ καλό αυτό για το Αυλωνάρι, αφού τελικά το μουσείο θα μείνει στο χωριό…».
Εκείνη τη στιγμή μιλούσε με τη ψυχή του. Βρισκόμουνα δίπλα σε έναν άνθρωπο που είχα γνωρίσει πριν λίγο, όμως η ζεστασιά της καρδιάς και των λόγων του με έκαναν να τον αισθάνομαι πολύ οικείο μου. Ήταν σαν να μου μιλούσε ένας άνθρωπος με προγονικές ρίζες εκατοντάδων χρόνων στο τόπο μας.
Καθίσαμε και κουβεντιάσαμε πολύ ώρα. Μου εκμυστηρεύτηκε οικογενειακά του μυστικά, επαγγελματικά, μιλήσαμε για το έργο του, τις ανησυχίες του, το χαρακτήρα του. «…Ήμουνα πάντοτε σεμνός, χαμηλών τόνων άνθρωπος. σπούδασα στη Σχολή Καλών Τεχνών στη ίδια σειρά με το Φασιανό και το Τσόκλη. Εκείνοι είχαν πάντοτε καλές δημόσιες σχέσεις με γκαλερίστες, δημοσιογράφους, περιοδικά. Η τέχνη δεν είναι πάντοτε αυτό που φαίνεται, είναι και αυτό που πλασάρεται από συμφέροντα και συντεχνίες. Και στο χώρο το δικό μας υπάρχουν δυστυχώς πολλές…»
Για το έργο του έχουν γράψει πολλοί. Να τι λέει η Αθηνά Σχινά, δημοσιογράφος-τεχνοκριτικός με αφορμή την έκθεσή του στο «Συμπόσιο Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών», όπου εκτέθηκαν μια αντιπροσωπευτική ομάδα έργων του, ζωγραφικής, γλυπτικής και κεραμικής, ανάμεσα στα οποία ήταν και αρκετά σχέδια με μολύβι και πεννάκι. «Τον Παπασάββα τον χαρακτηρίζει η ευρηματικότητα της φαντασίας και η τάση συνδυασμών στοιχείων της σύγχρονης πραγματικότητας με το μύθο. Στα σχέδια και τους πίνακές του διακρίνει κανείς μία σχεδιαστική άνεση στην ανάπτυξη των ανθρωπόμορφων όντων του, τα οποία μετασχηματίζονται σε ένα γενεσιουργό τοπίο οικείων και υπερβολικών ιδιοτήτων.
Τα έργα του Παπασάββα έλκουν το ενδιαφέρον του θεατή, επειδή είναι μέσα από ποικίλους συμβολισμούς αφηγηματικά, αναφορικά με τη μυθική διαπραγμάτευση των θεμάτων τους και μνημειακής έμπνευσης, εφόσον τάση του καλλιτέχνη είναι να διαστείλει τα γεγονότα στο χώρο και τον χρόνο, αποδίδοντας την ιδιώνυμη σημασιολογία τους. Η σημασιολογία αυτή, ωστόσο, δεν εξαιρεί τη συναισθηματική παράμετρο, αποκλίνοντας μάλιστα προς ένα γονιμοποιητικό ερωτισμό, με τονισμένες σε πολλά σημεία, τις αισθησιακές του πτυχές…»
«…Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο Παπασάββας έχει εμπνευστεί από τον πρώιμο Κυβισμό και τον Σουρεαλισμό, αν και η πολύχρονη πορεία του δηλώνει πως έχει περάσει εκφραστικά από διάφορα στάδια εικαστικών ιδιωματισμών. Εκλεκτικές συγγένειες μπορούμε ωστόσο να αναγνωρίσουμε με το κλίμα του Chagall και του Picasso, με τους ντανταιστές και τους εξπρεσιονιστές…»
«…Στη γλυπτική όσο και στην κεραμική, η ελευθερία που αποκτά ο καλλιτέχνης είναι μεγαλύτερη, μολονότι περισσότερο εντυπωσιάζει η τεχνογνωστική του ικανότητα, σχετικά με τα υλικά και τους τρόπους απόδοσης των μορφών. Ο Παπασάββας ξεκινά από τυχαία ευρήματα, ή σκοπίμως άλλοτε επιλεγέντα, τα οποία του προσφέρουν κίνητρα αναμόρφωσης και μετασχηματισμών. Οι μεγάλες ανεικονικές φόρμες στη κεραμική του, θα μπορούσαν, εάν συγκεντρώνονταν κάποτε σε ενότητα να μας γνωρίσουν ένα μεγάλο και αγνοημένο στην ίδια του τη χώρα καλλιτέχνη…»
Αυτός είναι ο Σταύρος Παπασάββας.
Δείχνοντάς μου τις ακουαρέλες με θέματα παρμένα από τη φύση του Αυλωναρίου μου είπε και τούτο. «Παρότι ζω τόσα χρόνια εδώ, εκτός από δυο-τρεις ανθρώπους, ο υπόλοιπος κόσμος δεν γνωρίζει το έργο μου. Το ΡΟΠΤΡΟ είναι μια καλή αφορμή να δουν όλοι στο Αυλωνάρι τι καλλιτέχνης είναι αυτός ο Παπασάββας, που ζει και κινείται ανάμεσά τους…»
Του υποσχέθηκα το ερχόμενο καλοκαίρι να οργανώσουμε μια έκθεση ζωγραφικής στο Αυλωνάρι και η ιδέα του άρεσε. Όμως αυτό που προέχει είναι να στηρίξομε αυτόν τον άνθρωπο στη δημιουργία του Εικαστικού Μουσείου. Το ΡΟΠΤΡΟ και οι φίλοι του θα πρωτοστατήσουν με κάθε μέσον σ’ αυτή τη προσπάθεια. Αλλά και η δημοτική αρχή θα πρέπει να δει το θέμα ευνοϊκά. Ένα εικαστικό «Μουσείο Σταύρου Παπασάββα» στο Αυλωνάρι θα αποτελέσει ένα ζωντανό πολιτιστικό οργανισμό και θα αναβαθμίσει όχι μόνο το χωριό μας, αλλά ολόκληρη την Εύβοια.
Ο Σύλλογος φίλων των τεχνών «ΑΝΕΜΗ» της περιοχής Κύμης – Αλιβερίου εξέδωσε ανακοίνωση για το θάνατο του Σταύρου Παπασάββα και εκφράζει τα συλλυπητήριά του στη σύζυγό του.
“Ο τόπος μας έχασε σήμερα, 27 Ιανουαρίου 2018, ένα σπουδαίο καλλιτέχνη, το Σταύρο Παπασάββα. Ένα ζωγράφο και γλύπτη Παγκοσμίου εμβέλειας.
Ο Σταύρος αφήνει πίσω του ένα μεγάλο κενό, αφήνει όμως πολύτιμη κληρονομιά, το σπουδαίο έργο του.
Για όλους εμάς που ζήσαμε μαζί του τα τελευταία χρόνια, ήταν ο φίλος ο διανοούμενος που αποζητούσαμε τη συντροφιά του.
Ο Σύλλογος ΑΝΕΜΗ του οποίου ήταν ιδρυτικό μέλος, εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στη σύζυγο και πολύτιμη σύντροφο της ζωής του Μαρί”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου