ΕΥΒΟΕΙΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ: Παλλαδάς ο Αλεξανδρεύς (330-404 μ.χ.): Επιγραμματοποιός-Χαλκίδα

330-404 μ.χ.

Ο Χαλκιδαίος επιγραμματοποιός, δάσκαλος και ποιητής που έζησε
για πολλά χρόνια στην Αλεξάνδρεια.

Ήταν Εθνικός σε μια δύσκολη για τους ειδωλολάτρες εποχή.

Ήταν μια παράξενη μορφή αυτής της μεταβατικής περιόδου, του λυκόφωτος ανάμεσα στον θάνατο του αρχαίου κόσμου και τον θρίαμβο του επίσημου Χριστιανισμού.

Σώζονται 150 επιγράμματά του στην Παλατιανή Ανθολογία. Μερικά από αυτά είναι εξαιρετικά πρωτότυπα. Θεωρείται Βυζαντινός ποιητής, αλλά βασικά ήταν ένας αρχαίος Έλληνας που συνέθετε ποίηση ενώ είχε μπει για τα καλά ο Μεσαίωνας.(Από το "Γνωμικολογικόν").

Γνωμικά του:

1. Άρα μη θανόντες τώ δοκείν ζώμεν μόνον,

Έλληνες άνδρες, συμφορά πεπτωκότες

όνειρον εικάζοντες είναι τόν βίον;

ή ζώμεν ημείς, του βίου τεθνηκότος;

Μήπως ενώ έχουμε πεθάνει, ζούμε μόνο κατά φαντασίαν,

εμείς οι Έλληνες, που έχουμε περιπέσει σε συμφορά

νομίζοντας ότι η ζωή είναι όνειρο;

ή ζούμε εμείς, και έχει πεθάνει η ζωή;

(θρηνεί για την εξαφάνιση του Ελληνισμού)

2. Ω, γένος ανθρώπων ανεμώλιον, αυτοχόλωτον, μέχρι τέλους βιότου μηδέν επιστάμενον.

Ω άστατο ανθρώπινο γένος, που πολεμάς τον εαυτό σου, ως το τέλος της ζωής δε βάζεις μυαλό.

3. Ει μοναχοί, τι τοσοίδε; τοσοίδε δε, πώς πάλι μούνοι;

ω πληθύς μοναχών ψευσαμένη μονάδα.

Εάν είναι μοναχοί, τότε πώς είναι τόσο πολλοί; αν είναι δε τόσο πολλοί, τότε πάλι πώς είναι μόνοι; ώ πλήθος των μοναχών είστε ψεύτικη μονάδα.

4. Σκηνή πας ο κόσμος εστί και παίγνιον· ή μάθε παίζειν ή φέρε τας οδύνας.

5. Πολλά λαλείς, άνθρωπε, χαμαί δε τίθη μετά μικρόν. Σίγα, και μελέτα ζών έτι τον θάνατον.

Λόγια πολλά λες, άνθρωπε, σε λίγο θα πεθάνεις· σώπα, κι ενόσω ακόμα ζεις, τον θάνατο μελέτα.

6. Χαλκοτύπος τον Έρωτα μεταλλάξας επόησε τήγανον, ουκ αλόγως όττι και αυτό φλέγει.

Χαλκωματάς τον έρωτα τον έκανε τηγάνι, κι ήτανε κάτι λογικό γιατί και τούτο καίει.

7.Γης επέβην γυμνός θ’ υπό γαίαν άπειμι· και τι μάτην μοχθώ γυμνόν ορών το τέλος;

Ήρθα στη γη γυμνός, γυμνός κάτω απ’ τη γη θα πάω· γιατί να μοχθώ μάταια βλέποντας το γυμνό τέλος;

8.Πάσαν Όμηρος έδειξε κακήν σφαλερήν τε γυναίκα, σώφρονα και πόρνην, αμφοτέρας όλεθρον. Εκ γαρ της Ελένης μοιχευσαμένης φόνος ανδρών και δια σωφροσύνην Πηνελόπης θάνατοι. Ιλιάς ουν το πόνημα μιας χάριν εστι γυναικός, αυτάρ Οδυσσείη Πηνελόπη πρόφασις.

9.Πάσα γυνή χόλος εστίν· έχει δ’ αγαθάς δύο ώρας, την μίαν εν θαλάμω, την μίαν εν θανάτω.

Κάθε γυναίκα είναι μόνο στεναχώρια· δυο μόνο καλές στιγμές έχει, τη μία στην κρεβατοκάμαρα και την άλλη στο θάνατο.

10. Ει το φέρον σε φέρει, φέρε και φέρου.

Eι δ’ αγανακτείς, και σαυτόν λυπείς και το φέρον σε φέρει.

Αν η μοίρα σε σέρνει, άντεξε και άφησε να συρθείς μαζί της. Αν αγανακτείς, και τον εαυτό σου τον στεναχωρείς και η μοίρα σε σέρνει.

(όπου «το φέρον» εδώ με την έννοια της μοίρας, της ζωής)

11. Πάντες τω θανάτω τηρούμεθα καί τρεφόμεσθα ως αγέλη χοίρων σφαζομένων αλόγως.

(Από το "Γνωμικολογικόν").

. . .

Αναδημοσιεύσεις από το "Ευβοϊκό Ανθολόγιο"

"Νέα Προοδευτική Εύβοια" Γράφει ο Κωστής Δεμερτζής.

2021 07 09